Kế toán doanh nghiệp là gì? Vai trò, trách nhiệm và nghiệp vụ cần phải có

Bất cứ ai có kinh nghiệm điều hành một doanh nghiệp đều hiểu được rằng, kế toán vững chắc là điều rất quan trọng. Kế toán giúp duy trì tài chính của công ty, ghi chép hồ sơ chính xác và cập nhật thường xuyên, điều này giúp xác định tình trạng tài chính hiện tại cũng như tương lai của công ty. Một trong những thành phần quan trọng phải kể đến kế toán doanh nghiệp – xương sống tài chính của mọi tổ chức.

Kế toán doanh nghiệp là gì?

Kế toán doanh nghiệp là bộ phận thu thập, ghi chép, xử lý, kiểm soát và cung cấp các thông tin tài chính, kinh tế của một doanh nghiệp. Bao gồm các hoạt động như lập báo cáo tài chính, quản lý thu chi, phân tích dữ liệu tài chính, đánh giá rủi ro và quản lý ngân sách.

Mục đích của kế toán doanh nghiệp là đảm bảo các hoạt động tài chính của doanh nghiệp tuân thủ luật pháp và các quy định của cơ quan giám sát quy định. Đồng thời đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh phù hợp với chính sách của tổ chức. Thông tin tài chính cũng có thể được sử dụng để đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan, như cổ đông, các nhà đầu tư, các cơ quan quản lý thuế và các đối tác kinh doanh khác.

Các thành phần trong kế toán doanh nghiệp

Kế toán doanh nghiệp bao gồm các thành phần sau:

Kế toán: Bao gồm kế toán hàng hóa và nguyên liệu, sản phẩm, kế toán chi phí và hạch toán giá thành.
Giao dịch: Tiến hành quản lý, giám sát các giao dịch tiền mặt và tiền gửi, tài sản cố định vô hình – hữu hình và các giao dịch ngoại tệ.
Hạch toán: Thực hiện với đối tác (người bán/ người mua), hạch toán tiền lương với người lao động, hạch toán với người nhận tạm ứng, hạch toán với ngân sách.

Vai trò của kế toán doanh nghiệp

Kế toán doanh nghiệp đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý tài chính cũng như các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vai trò của kế toán doanh nghiệp phải kể đến như sau:

Giúp doanh nghiệp quản lý, phát triển theo hướng chủ động và hợp pháp. Nó cho phép quản lý doanh nghiệp đo lường, phân tích và đưa ra định hướng phát triển cũng như tăng lợi nhuận trong lĩnh vực mà công ty đang hoạt động.
Thông qua các dữ liệu tài chính, kế toán doanh nghiệp thể hiện rõ tình hình tài chính hiện tại của công ty dựa trên mối tương quan giữa doanh thu và chi phí. Điều này giúp cho chủ doanh nghiệp có cái nhìn trực quan và cụ thể hơn về những gì cần phải làm trong tương lai.
Nếu công tác kế toán được thực hiện nghiêm túc và chính xác, doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro về gian lận, đảm bảo tính pháp lý, minh bạch và thể hiện được sự tín nhiệm kinh doanh. Từ đó, doanh nghiệp có thể phát triển bền vững và đạt được mục tiêu kinh doanh của mình.
Đối với những doanh nghiệp không có đội ngũ kế toán riêng, việc thuê các công ty kế toán dịch vụ là một giải pháp hiệu quả. Tuy nhiên, việc lựa chọn đối tác phù hợp đòi hỏi doanh nghiệp phải tìm hiểu kỹ và chọn lựa những công ty có uy tín, nhiều kinh nghiệm và chuyên nghiệp. Điều này sẽ đảm bảo tính hiệu quả, hợp pháp và thời gian nhanh chóng nhất.
Một trong những lợi ích quan trọng của kế toán doanh nghiệp nữa là giúp duy trì mối quan hệ bền vững với khách hàng. Nhờ vào các báo cáo tài chính chính xác và minh bạch, khách hàng sẽ tin tưởng hơn vào khả năng cung cấp sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp.

Nhiệm vụ, công việc cụ thể của kế toán doanh nghiệp

Công tác kế toán doanh nghiệp thường do bộ phận kế toán chuyên trách thực hiện. Họ được hướng dẫn quản lý tình hình tài chính của công ty dưới sự giám sát của Giám đốc tài chính (CFO) hoặc giám đốc điều hành ở cùng cấp độ. Các kế toán viên thực hiện một số nhiệm vụ liên quan đến việc duy trì các tài khoản tài chính và hệ thống báo cáo tài chính nói chung. Nhiệm vụ của kế toán doanh nghiệp bao gồm:

Tạo và duy trì hệ thống kế toán công ty

Kế toán doanh nghiệp có nhiệm vụ tạo, cài đặt, quản lý và duy trì hệ thống kế toán của công ty. Sau khi cài đặt, cần tạo các tài khoản riêng để xử lý các yếu tố kinh doanh như thu nhập, vốn chủ sở hữu, tài sản, nợ phải trả và chi phí.

Kế toán doanh nghiệp cần đảm bảo hệ thống kế toán hoạt động hiệu quả và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kế toán, thuế và quản lý tài chính của doanh nghiệp. Đồng thời đảm bảo tính chính xác và minh bạch của các báo cáo tài chính, giúp cho việc quản lý và ra quyết định kinh doanh của doanh nghiệp thực hiện nhanh chóng và chính xác hơn.

Xử lý bảng lương cho nhân viên

Việc tính lương cho nhân viên thuộc phạm vi quản lý của kế toán doanh nghiệp. Với nhiệm vụ này, kế toán doanh nghiệp cần phải quản lý các thông tin liên quan đến lương nhân viên, thực hiện các thủ tục tính lương, chấm công, xử lý các khoản phụ cấp, thuế và các khoản khấu trừ khác để tính toán và trả lương cho nhân viên.

Kế toán doanh nghiệp cần đảm bảo việc chấm công và xử lý bảng lương đầy đủ, chính xác và đúng thời hạn, giúp cho việc quản lý tài chính và nguồn nhân lực của doanh nghiệp hiệu quả hơn.

Quản lý chi phí đặc biệt

Một công ty cần thực hiện các khoản thanh toán đặc biệt nhằm tuân thủ các quy định kinh doanh. Kế toán doanh nghiệp xử lý trách nhiệm này bằng cách thực hiện các khoản thanh toán như thuế liên quan đến nhân viên, tiền lương, tài khoản hưu trí, tiền thưởng cho hiệu suất.

Quản lý các khoản phải trả

Kế toán doanh nghiệp đảm nhận trách nhiệm tiếp nhận và xử lý hóa đơn vào công ty. Các khoản phải trả là các khoản tiền mà doanh nghiệp phải trả cho các bên thứ ba, bao gồm nhà cung cấp, ngân hàng, nhân viên, cơ quan thuế và các bên liên quan khác. Kế toán doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục và quản lý các thông tin liên quan đến các khoản phải trả, bao gồm ngày đáo hạn, số tiền phải trả, các điều kiện và thỏa thuận trước đó.

Quản lý khoản phải thu

Các khoản phải thu là các khoản tiền mà doanh nghiệp có quyền đòi hỏi từ các bên thứ ba. Việc quản lý các khoản phải thu là rất quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Kế toán doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục và quản lý toàn bộ thông tin liên quan đến các khoản phải thu, bao gồm ngày đáo hạn, số tiền phải thu, các điều kiện và thỏa thuận.

Quy trình làm việc của kế toán doanh nghiệp

Bước 1: Tổng hợp tất cả nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Bước đầu tiên cũng là bước quan trọng nhất trong quy trình làm việc của kế toán doanh nghiệp. Bước này nhằm mục đích tập hợp những vấn đề phát sinh liên quan đến doanh thu, chi phí trong kỳ báo cáo, đồng thời kiểm tra tính hợp pháp của các chứng từ kế toán trước khi hạch toán.

Bước 2: Thiết lập chứng từ kế toán gốc

Chứng từ kế toán gốc được thiết lập trực tiếp khi nghiệp vụ kinh tế phát sinh hoặc vừa được hoàn thành. Điều này bao gồm tất cả hóa đơn, phiếu xuất – nhập vật tư, thu chi tiền mặt,… Việc thiết lập các chứng từ gốc là dựa trên các chứng từ đã tổng hợp nhằm xây dựng một bộ hồ sơ kế toán hoàn chỉnh.

Bước 3: Ghi sổ kế toán

Dựa vào chứng từ gốc đã được đối chiếu, kiểm duyệt, kế toán doanh nghiệp sẽ tiến hành hạch toán các bút toán tuân theo nguyên tắc kế toán, các luật định hiện hành. Hiện nay, bước 3 này đã được hỗ trợ bởi các phần mềm kế toán hiện đại.

Bước 4: Thực hiện các bút toán điều chỉnh và kết chuyển

Ở cuối kỳ, kế toán doanh nghiệp cần rà soát, kiểm tra toàn bộ số liệu đã hạch toán, sau đó tiến hành chỉnh sửa nếu có vấn đề. Tất cả số liệu hoàn chỉnh phải được kết chuyển đúng nguyên tắc kế toán hiện hành. Đây là công tác quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến các số liệu được đưa lên báo cáo trong tương lai.

Bước 5: Lập bảng cân đối số phát sinh

Bảng cân đối số phát sinh là báo cáo tổng hợp số dư đầu kỳ, số dư cuối kỳ, số phát sinh của các tài khoản trong kỳ kế toán của một doanh nghiệp. Bảng cân đối số phát sinh sẽ cho thấy tổng quan tình hình tăng giảm của tài sản, nguồn vốn trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp.

Bước 6: Lập bộ báo cáo tài chính, quyết toán thuế

Kế toán doanh nghiệp có nhiệm vụ lập tờ khai thuế, quyết toán thuế và lập báo cáo tài chính theo định kỳ quy định của cơ quan thuế hoặc yêu cầu của ban lãnh đạo. Bộ báo cáo tài chính và quyết toán thuế phải theo đúng mẫu được ban hành và đang có hiệu lực, nhằm cung cấp các số liệu kế toán, phục vụ cho công tác quản lý của cơ quan thuế, cũng như nhu cầu lập kế hoạch, ra quyết định của lãnh đạo doanh nghiệp.

Yêu cầu cần có của một kế toán doanh nghiệp

Nắm vững kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ kế toán

Kế toán đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và tuân thủ theo các nguyên tắc nhất định, được quy định bởi pháp luật. Do đó, kế toán doanh nghiệp cần phải nắm vững các kiến thức về hạch toán, định giá tài sản và nợ phải trả, tính giá thành sản phẩm, thuế và các quy định liên quan đến kế toán. Ngoài ra, kế toán doanh nghiệp cần có kiến thức về quản lý tài chính, phân tích và lập báo cáo tài chính.

Việc nắm vững kiến thức chuyên môn và nghiệp vụ kế toán giúp cho kế toán doanh nghiệp dễ dàng thực hiện nhiệm vụ một cách chính xác và hiệu quả, đảm bảo tính chính xác, minh bạch của các báo cáo tài chính, nâng cao khả năng phân tích và hỗ trợ ban lãnh đạo đưa ra quyết định kinh doanh.

Cập nhật thường xuyên các quy định của pháp luật

Cập nhật kiến thức về các quy định mới của pháp luật cũng giúp cho kế toán doanh nghiệp đưa ra những lời khuyên, đề xuất và quyết định kinh doanh phù hợp với các quy định mới nhất của pháp luật.

Các quy định pháp luật thường xuyên được thay đổi và cập nhật, do đó việc thường xuyên cập nhật về các quy định mới, các tiêu chuẩn kế toán mới, các quy định thuế mới và các quy định liên quan khác là điều bắt buộc. Điều này giúp cho kế toán doanh nghiệp áp dụng các quy định mới nhất vào quá trình kế toán, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tránh các sai sót trong quá trình thực hiện công việc.

Tư duy và phân tích logic

Trong quá trình làm việc, kế toán doanh nghiệp phải tiếp xúc thường xuyên với những con số, như hạch toán, tính giá thành sản phẩm, định giá tài sản và nợ phải trả, phân tích tài chính và báo cáo tài chính. Chính vì vậy, các kế toán doanh nghiệp cần có khả năng tư duy và phân tích logic để giải quyết các vấn đề này một cách chính xác, hiệu quả, đồng thời đưa ra những giải pháp hữu ích cho cấp trên.

Ngoài ra, kế toán doanh nghiệp có khả năng phân tích các số liệu giúp đưa ra những nhận định và đề xuất phù hợp với tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.

Nâng cao trình độ công nghệ, ngoại ngữ

Về mặt công nghệ, kế toán doanh nghiệp cần phải sử dụng các phần mềm kế toán, phần mềm quản lý tài chính và các công nghệ mới nhất để thực hiện công việc một cách hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Việc nắm vững công nghệ cũng giúp họ có thể tự động hóa quá trình kế toán, giảm thiểu sự khác nhau trong quá trình hạch toán giữa các kế toán viên, tăng cường tính chính xác của các báo cáo tài chính.

Về mặt ngoại ngữ, kế toán doanh nghiệp cần phải nắm vững ít nhất một ngôn ngữ (thường là tiếng Anh) để có thể truy cập tài liệu kế toán quốc tế, trao đổi thông tin với các đối tác kinh doanh quốc tế và hiểu được các quy định kế toán quốc tế. Việc nắm vững ngoại ngữ cũng giúp cho kế toán doanh nghiệp có thể tham gia vào các dự án quốc tế.

Kỹ năng giao tiếp và đàm phán

Trong quá trình làm việc, kế toán doanh nghiệp thường xuyên phải làm việc với các bên liên quan như khách hàng, nhà cung cấp, ngân hàng, cơ quan thuế và các thành viên trong doanh nghiệp. Kế toán doanh nghiệp cần phải có khả năng giao tiếp hiệu quả để trao đổi thông tin, giải quyết các vấn đề và hỗ trợ đưa ra quyết định kinh doanh.

Kế toán doanh nghiệp cũng thường phải tham gia vào các cuộc đàm phán liên quan đến các giao dịch kinh doanh, hợp đồng, thỏa thuận thanh toán và các vấn đề khác. Chính vì vậy, kỹ năng đàm phán xuất sắc sẽ giúp họ đưa ra các đề xuất và thương lượng với các bên liên quan một cách hiệu quả, mang lại nhiều giá trị cho doanh nghiệp.

Tỉ mỉ, minh bạch và trách nhiệm

Tính chất công việc đòi hỏi các kế toán doanh nghiệp phải làm việc với con số và các thông tin quan trọng của doanh nghiệp. Sự tỉ mỉ và cẩn trọng giúp cho kế toán doanh nghiệp tránh được các sai sót trong quá trình làm việc, đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của các báo cáo tài chính.

Các báo cáo này sẽ được sử dụng để đưa ra các quyết định kinh doanh quan trọng. Việc đảm bảo tính minh bạch giúp cho các bên liên quan có thể hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp và đưa ra quyết định kinh doanh chính xác hơn.